Gençlerle Başbaşa kitabı gençler için hâlâ yol gösterici özelliğini koruyor. Ord. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil hoca kitabın başında şöyle diyor: İtiraf edeyim ki bu broşür, bir ihtisas eseri değildir. Sadece fikrî çalışma atelyesinin genç ve tecrübesiz çırakları için faydalı olabilecek bir rehberdir.
Bu rehber kitabın son kısmında "Çalışma Hayatının ve umumiyetle Muvaffak Olmanın Kânunları" adlı bir bölüm var. Burada yer alan onlarca nasihatten 17 tanesini sizin için buraya aldık. Kitabı okumanızı ise şefkatle tavsiye ederiz.
1) Çalışmak için müsait gün ve saat bekleme. Bil ki, her gün ve her saat çalışmanın en müsait zamanıdır. Çalışmak için müsait yer ve köşe de arama. Bil ki, her yer ve köşe çalışmanın en müsâit yeridir.
2) Bir günde ve bir zamanda yapman lâzım gelen bir işi ertesi güne bırakma. Zîra her günün derdi gibi, işi de kendine yeter.
3) Bir zamanda yalnız tek bir iş yap, yalnız bir ders, bir kitap hatta bir konu üstünde çalış. Tâ ki dikkatin ve kuvvetin yayılıp zayıflamasın. Bir zamanda birden fazla iş yapayım diyen, hiçbirini tam ve temiz yapamaz.
4) Başladığın bir işi, bir kitabı, bir dersi, bir vazifeyi bitirmeden başka birine başlama. Yarıda kalan iş, başlanmamış demektir. Bir günün işini bitirdiğinde de ertesi günün işini planla.
5) Bir çalışmaya başlamadan evvet lâzım olan her şeyi elinin altında topla. Tâ ki ikide bir eksikler için kalkıp da dikkatini dağıtmayasın.
6) Bir işte yorulursan dinlenmek için işini değiştir veya çalışma hızını yavaşlat. Fakat dinlenme bahanesiyle asla boş oturma.
7) Sabırlı ol. Aynı noktaya düşen damlacıklar zamanla mermeri bile deler. Sakin ve metin ol. Yol al fakat acele etme. Sindirerek çalış ve öğren.
8) Her gün iyi bir eserden yüksek sesle beş on sahife oku. Bu sayede konuşma ve söz söyleme istidâdın gelişir.
9) Her şeyden evvel, ana dilini iyi konuşmayı ve iyi yazmayı öğren. İnsan için en faydalı olanı kendi ana dilidir. Fikrini zenginleştir. Kişinin kıymeti dilinin altında ve kalemninin ucundadır.
10) Çok konuşma. Yerinde ve özlü konuş. Kıymet ve tesir çok sözde değil, yerinde ve özlü sözdedir.
11) Dost kazanmak için cömert ol. Bil ki, hasisin dostu yoktur. Dostlarını da gençlikte kazan. Yaşlılıkta kazanılan dostluk sağlam olmaz.
12) En yakın arkadaşlarınla bile şakaların zarif olsun. Kaba şakadan hayvan bile hoşlanmaz.
13) Dostlarına vefalı düşmanlarına müsamahalı ol ve yere yıktığın düşmnını tekmeleme, âlicenaplık göster. Vefa ve âlicenaplık yüksek ahlâkın iki parlak işaretidir.
14) Kadınlara hürmet et. Düşün ki, kadın insanlığın anasıdır. Ana baba âhı alma. Ana baba âhının zehrini içen kurtulamaz.
15) Büyüklere hürmet et. Tâ ki büyüdüğün zaman sen de küçüklerden hürmet göresin. Yaşlıların tecrübesinden faydalan ve tecribe edilmişi yeniden tecrübe etmeye kalkışma, tâ ki pişman olmayasın.
16) Kusurlarını kendin gör, tâ ki onları tamir ve ikmal edesin.
17) Başarılarınla mağrur olma. Bil ki gurur, gelecekteki başarıların en büyük düşmanıdır. Çalış ama hırsı bırak. Zîra hırs, verimli çalışmanın, sağlık ve saadetin düşmanıdır.