- Kaç yaşındasın sen bakıyım?

- On sekiz.

- Peeeh! Ben senin yaşındayken yirmi yaşındaydım.

   Evet, yukarıda okuduğunuz gibi gençliğini geride bırakmış kişiler gençlerde eleştirecek şey bulma konusunda oldukça mahirler. Bizim zamanımızda diye başlayan cümleler kendi aralarında pek bi revaçta. Peki bu nasihatleri podcast yapsak gençlerin top 100'üne girer mi? Girmez.

   Bi arkadaş anlatıyor: "Üniversitedeyim o zamanlar. Okuldan yurda yürüyerek döndüğüm günlerden birinde caminin yanından geçerken ikindi ezanı okundu. O aralar silahsız (abdestsiz) gezmediğim için hemen camiye yöneldim. Gireyim de cemaatin yaş ortalamasını 1-2 puan düşüreyim dedim. Büyük bir ciddiyetle namaza durdum. Ta'dîl-i erkâna her zamankinden çok riayet ederek sünneti kıldım. Farz için safa geçtik. Yine büyük bir dikkatle namazı kıldım. Çünkü ihtiyarlara ders vermek istiyordum. Görün işte görün, benim gibi gençler de var. Sizi gidi pörsümüş ihtiyarlar! Nihaha! (Bak bak bak! Allah bilir namaza dururken "Niyet ettim Allah rızası için..." demiştir!) Neyse namazdan sonra cemaatin gelip beni tebrik etmesini bekliyorum. Selamdan sonra tebrikleri kabul etmek için başımı önüme eğdim. Derken sağımdaki ihtiyar kolumu dürttü. Sanırım ilk tebrik geliyordu. Büyük bir tevâzu içinde ihtiyara döndüm. O da ne? İki çatık kaş! Kızgın bir şekilde ellerimle dizlerimi tutmamam gerektiğini, işte oturuş sırasında ellerimi nereye, nasıl koyacağımı falan anlattı. Mahcup bir şekilde onu anladığımı, bundan sonra böyle yapacağımı söyleyip teşekkür ederek camiden çıktım."

   Demesine göre arkadaş o günden sonra namazda ellerine hep dikkat etmiş. Yoksa siz arkadaşın camiden, namazdan soğuduğunu falan mı sandınız?

   "Sözü dinleyip de onun en güzeline uyanlar var ya, işte onlar Allah'ın hidayete erdirdiği kimselerdir. İşte onlar akıl sahiplerinin ta kendileridir." (Zümer Sûresi 18. Âyet)

   Yani o ihtiyar sandviç tekniğini bilmiyormuş demek ki. Bilseydi şöyle derdi meselâ: "Allah kabul etsin evladım. Genç yaşta namaz kılman çok güzel. Oturuşta ellerini öyle yapma, böyle yap. Maşallah, maşallah senin gibi gençlere."

   Evet buna sandviç tekniği deniyor arkadaşlar. Öğrenin bunları. Yani eleştiriyi malzeme olarak kullanıyorsunuz. Önce muhatabı överek başlıyor ekmeğin altını koyuyorsunuz. Bir nevi eleştireceğiniz kişiyi göğsünüzde yumuşatıyorsunuz. Sonra eleştiri mesajını ekmeğin üstüne malzeme olarak bir güzel yerleştiriyorsunuz. Muhatabınız "Len, eleştiriliyor muyum ben şu an?" diye işkillenirken üst ekmeği yani ikinci övgüyü de yapıştırıyor ve sandviçi eline tutuşturuyoruz. (İşe bak! Adamın kabahatini söylemek için iki kere övmemiz gerekiyor. Sadece atom fiziğine değil psikoloji ilmine de lânet olsun.)

   Şaka bi yana özellikle gençleri eleştirirken acele etmemek gerekiyor. Başlıkta 1699 şey dedik. Bu da sizi durdurmuyorsa sevgili büyükler: Gençleri eleştirmek istiyorsanız nefesinizi tutun ve 1500'e kadar sayın. "Ne yani nasihat da mı etmiyah?" dediğinizi duyuyorum. Hatta "Din nasihattir." yazılı bir pankartla kafama vurmak istiyorsunuz şu an ama nasihat sadece konuşmak mıdır? Ünsiyet nedir, nasıl kurulur? Nasihat, gönlünün kapısını tıklatmadığın kişinin beynine çivi çakar gibi konuşmak mıdır? Maşallah konuşmaya geldi mi çenelerimiz büyük beyaz köpek balığı, tuzlu su timsahı, su aygırı, Kuzey Amerika boz ayısı ile yarışıyor. (Bu hayvanlarınki ısırma gücüymüş tabii.)

   Oysa gençler için en büyük nasihat içinde yaşadıkları toplumun hâlidir. Hâl dili, kâl dilinden daha etkilidir. Hatta gençler sizin sözlerinizi yaşantınızla tartıp sözünüze o kadar değer verirler. Siz idealize ettiğiniz gibi bir toplum inşa edebilmiş olsaydınız zaten o gençler de size benzeyecekti. Demek ki yanlış yaptığınız bi şeyler var. Gelecek siz gençlerin omuzlarında yükselecek diye gençlere gaz verip kenara geçmek yok! Siz de yükün altına gireceksiniz. (Hepinizde mi "bel fıtığı" var kardeşim?)

Not: Bu yazı Genç İstikbâl Dergisinin Ağustos 2025 tarihli 287. sayısında yayımlanmıştır.